ΜΕΛΕΤΗ – ΕΡΕΥΝΑ
Του Ανδριανού Γ. Γκουρμπάτση...
Υποστρατήγου Π.Σ, ε.α , νομικού
Αθήνα, Μάΐος 2010
Π Ρ Ο Λ Ο Γ Ο Σ
Η παρούσα μελέτη - έρευνά μου, με τίτλο "Το προφίλ του εμπρηστή δάσους (2000-2009)", αποτελεί, αφενός μεν συνέχεια της προηγούμενης σχετικής μελέτης - έρευνας, με τίτλο "Η ΕΓΚΛΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΤΩΝ ΕΜΠΡΗΣΜΩΝ", αφού αφορά το πιο πρόσφατο χρονικό διάστημα (έτη 2000 - 2009) και τα πιο πρόσφατα στατιστικά στοιχεία, αλλά συγχρόνως και ειδική, γιατί αναφέρεται αποκλειστικά και μόνον στα εγκλήματα του εμπρησμού δάσους (με πρόθεση και από αμέλεια) και σκιαγραφεί το προφίλ του εμπρηστή δάσους, εξ ου και ο ομώνυμος τίτλος της.
Σκοπός και αυτής της μελέτης - έρευνάς μου, εν όψει της έλευσης της νέας αντιπυρικής περιόδου, είναι να αποτελέσει ένα χρήσιμο εργαλείο για τον αρμόδιο για την εξιχνίαση των εγκλημάτων του εμπρησμού διωκτικό μηχανισμό του Πυροσβεστικού Σώματος - και όχι μόνον - τόσο για την βελτίωση της αποτελεσματικότητάς του, όσο και για τη λήψη από την Ηγεσία Π.Σ των κατάλληλων μέτρων αντεγκληματικής πολιτικής, χάρη της ασφάλειας του κοινωνικού συνόλου.
Σκοπός και αυτής της μελέτης - έρευνάς μου, εν όψει της έλευσης της νέας αντιπυρικής περιόδου, είναι να αποτελέσει ένα χρήσιμο εργαλείο για τον αρμόδιο για την εξιχνίαση των εγκλημάτων του εμπρησμού διωκτικό μηχανισμό του Πυροσβεστικού Σώματος - και όχι μόνον - τόσο για την βελτίωση της αποτελεσματικότητάς του, όσο και για τη λήψη από την Ηγεσία Π.Σ των κατάλληλων μέτρων αντεγκληματικής πολιτικής, χάρη της ασφάλειας του κοινωνικού συνόλου.
Μ Ε Λ Ε Τ Η - Ε Ρ Ε Υ Ν Α
Ι.- ΜΕΘΟΔΟΣ - ΜΕΛΕΤΗΣ
1.- Σκοπός της Μελέτης
α) Η μελέτη αυτή αποτελεί συνέχεια της μελέτης "ΕΓΚΛΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΤΩΝ ΕΜΠΡΗΣΜΩΝ" και πραγματοποιήθηκε για να προσδιορίσει τα χαρακτηριστικά των πυρκαγιών σε δάση και δασικές εκτάσεις αλλά και να σκιαγραφήσει "το προφίλ του εμπρηστή δάσους" το χρονικό διάστημα από το έτος 2000 μέχρι και το 2009.
β) Σκοπός της μελέτης - έρευνας, εν όψει της έλευσης της νέας αντιπυρικής περιόδου, είναι να αποτελέσει ένα χρήσιμο εργαλείο για τον αρμόδιο για την εξιχνίαση των εγκλημάτων του εμπρησμού διωκτικό μηχανισμό του Πυροσβεστικού Σώματος - και όχι μόνον - τόσο για την βελτίωση της αποτελεσματικότητάς του, όσο και για τη λήψη από την Ηγεσία Π.Σ των κατάλληλων μέτρων αντεγκληματικής πολιτικής, χάρη της ασφάλειας του κοινωνικού συνόλου.
2.- Πληθυσμός της Μελέτης
Τα πληθυσμιακά και άλλα στοιχεία ελήφθησαν:
α) Από τις αρμόδιες Υπηρεσίες του Πυροσβεστικού Σώματος (Πληροφορική και Δ.Α.Ε.Ε / Γενικό Αρχείο Εμπρηστών) και αφορούν τα έτη 2000 μέχρι και 2009 και
β) Από την Εθνική Στατιστική Υπηρεσία Ελλάδας και ειδικότερα την Στατιστική της Δικαιοσύνης (Ποινική και Σωφρονιστική). Ο πληθυσμός αφορά συνολικά (1.341) καταδικασθέντες για τα αδικήματα του εμπρησμού δάσους (με πρόθεση και από αμέλεια ), το χρονικό διάστημα (2000 - 2007). Μετά το έτος 2007, δεν υπάρχουν σήμερα διαθέσιμα στοιχεία στην Στατιστική της Δικαιοσύνης.
3.- Μεταβλητές που εξετάσθηκαν
Η μελέτη - έρευνα εξέτασε μεταβλητές, που έχουν σχέση τόσο με τις δασικές πυρκαγιές, όπως αίτια, αριθμός, ζημιές κ.α., όσο και με τους καταδικασθέντες, όπως προσωπικά, γεωγραφικά, επαγγελματικά και μορφωτικά στοιχεία, ποινές και είδη αυτών κ.α.
ΙΙ.- ΑΝΑΛΥΣΗ ΕΥΡΗΜΑΤΩΝ
1.- Αριθμός δασικών πυρκαγιών
Στο χρονικό διάστημα από το έτος 2000 μέχρι και το έτος 2009 εκδηλώθηκαν στη χώρα μας συνολικά (314.564) πυρκαγιές (αστικές και δασικές).
Από τον ως άνω αριθμό πυρκαγιών, (110.846) πυρκαγιές, ποσοστό (35,2%), εκδηλώθηκαν σε δάση και δασικές εκτάσεις.
Πηγή: Στατιστική Π.Σ
2.- Αριθμός καμένων εκτάσεων
· Από το συνολικό αριθμό των (110.846) δασικών πυρκαγιών, που εκδηλώθηκαν στη χώρα μας το διάστημα (2000-2009), κάηκαν συνολικά (7.206.986) στρέμματα δασικής και χορτολιβαδικής έκτασης.
· Από τον ως άνω συνολικό αριθμό καμμένης έκτασης, (3.093.706) στρέμματα αφορούσαν δάση και δασικές εκτάσεις.
Πηγή: Στατιστική Π.Σ
3.- Αίτια δασικών πυρκαγιών
· Από τον συνολικό αριθμό των (110.846) δασικών πυρκαγιών διενεργήθηκε προανάκριση για εμπρησμό δάσους (με πρόθεση και από αμέλεια) σε (46.296) πυρκαγιές, ποσοστό (41,8%).
· Από τον συνολικό αριθμό των (110.846) πυρκαγιών σε δάση και δασικές εκτάσεις, τα αίτια που τις προκάλεσαν αναλύονται ως εξής:
α) Ο μέσος όρος των πυρκαγιών από άγνωστα αίτια ήταν (43.447), ποσοστό (44,04%).
β) Ο μέσος όρος των πυρκαγιών που οφείλονταν σε εμπρησμό από αμέλεια, ήταν (27.403), ποσοστό (27,8%).
γ) Ο μέσος όρος των πυρκαγιών που οφείλονταν σε εμπρησμό με πρόθεση, ήταν (18.893), ποσοστό (19,2%).
δ) Ο μέσος όρος των πυρκαγιών που οφείλονταν σε φυσικά αίτια, ήταν (8.422), ποσοστό (8,5%) και
ε) Ο μέσος όρος των πυρκαγιών που οφείλονταν σε τυχαία γεγονότα, ήταν (479), ποσοστό (0,5%).
Πηγή: Στατιστική Π.Σ
4.- Οι Νομοί με τις περισσότερες δασικές πυρκαγιές
· Αττικής, δασικές πυρκαγιές (6.960)
· Ηλείας, δασικές πυρκαγιές (3.618)
· Μεσσηνίας, δασικές πυρκαγιές (3.289)
· Ιωαννίνων, δασικές πυρκαγιές (2.731)
· Εύβοιας, δασικές πυρκαγιές (2.601)
· Αιτωλοακαρνανίας, δασικές πυρκαγιές (2.476)
· Αργολίδας, δασικές πυρκαγιές (2.365)
· Φθιώτιδας, δασικές πυρκαγιές (2.146)
· Κορινθίας, δασικές πυρκαγιές (2.104)
· Θεσσαλονίκης, δασικές πυρκαγιές (1.834)
Πηγή: Δ.Α.Ε.Ε / Π.Σ
5.- Αριθμός διαπραχθέντων αδικημάτων εμπρησμού δάσους
Το υπό έρευνα χρονικό διάστημα διαπράχθηκαν συνολικά (177) αδικήματα εμπρησμού δάσους. Από αυτά τα (11) ήταν κακουργήματα, (7) τετελεσμένα και (4) σε απόπειρα, ποσοστό (6,2%) και τα (166) ήταν πλημμελήματα, (164) τετελεσμένα και (2) σε απόπειρα, ποσοστό (93,8%).
Πηγή: Στατιστική της Δικαιοσύνης
6.- Γεωγραφικό διαμέρισμα τέλεσης των διαπραχθέντων αδικημάτων.
Τα (177) διαπραχθέντα αδικήματα εμπρησμού δάσους τελέσθηκαν στα ακόλουθα διαμερίσματα ως εξής:
· Αττική (57), ποσοστό (29,4%)
· Στερεά Ελλάδα - Εύβοια (26), ποσοστό (13,4%)
· Πελοπόννησος (32), ποσοστό (16,5%)
· Ιόνια νησιά (2), ποσοστό (1,1%)
· Ήπειρος (12), ποσοστό (6,2%)
· Θεσσαλία (23), ποσοστό (11,9%)
· Μακεδονία (26), ποσοστό (13,4%)
· Θράκη (9), ποσοστό (4,6%)
· Νησιά Αιγαίου (6), ποσοστό (3,1%)
· Κρήτη (1), ποσοστό (0,5%)
Πηγή: Στατιστική της Δικαιοσύνης
7.- Πυκνότητα οικισμού τέλεσης του αδικήματος
Τα αδικήματα του εμπρησμού δάσους τελέσθηκαν:
· Τα (38) σε οικισμό με πυκνότητα πληθυσμού άνω των 10.000 κατοίκων, ποσοστό (22,6%).
· Τα (32) σε οικισμό με πυκνότητα πληθυσμού από 2.000 μέχρι 10.000 κατοίκους, ποσοστό (19,1%).
· Τα (98) σε οικισμό με πυκνότητα πληθυσμού μέχρι 2.000 κατοίκους, ποσοστό (58,3%).
Πηγή: Στατιστική της Δικαιοσύνης
8.- Αριθμός καταδικασθέντων
· Από τις δικογραφίες που σχηματίσθηκαν για (46.296) δασικές πυρκαγιές και την παραπομπή στη Δικαιοσύνη των φερόμενων ,ως υπαιτίων για εμπρησμό δάσους (με πρόθεση και από αμέλεια), καταδικάσθηκαν για τα εν λόγω εγκλήματα συνολικά (1.341) εμπρηστές δάσους, ποσοστό (2,9%).
· Από τον ως άνω αριθμό καταδικασθέντων, οι (1.195) ήταν άνδρες, ποσοστό (89,1%) και οι (146) ήταν γυναίκες, ποσοστό (10,9%).
Πηγή: Στατιστική της Δικαιοσύνης
9.- Επιβληθείσες ποινές
Από τον συνολικό αριθμό των (1.341) καταδικασθέντων:
α) Ανεστάλη η εκτέλεση της ποινής, που επιβλήθηκε στους (920), ποσοστό (72,6%).
β) Μετετράπησαν σε χρηματικές οι επιβληθείσες ποινές για τους (341), ποσοστό (26,9%) και
γ) Άνευ μετατροπής ήταν οι επιβληθείσες ποινές για (6), ποσοστό (0,5%).
Πηγή: Στατιστική της Δικαιοσύνης
10.- Είδος επιβληθεισών ποινών
Από τον συνολικό αριθμό των (1.341) καταδικασθέντων επιβλήθηκαν, κατά είδος, οι εξής ποινές:
α) χρηματική ποινή, σε (7), ποσοστό (0,5%)
β) φυλάκιση, σε (1.283), ποσοστό (99,2%)
Αναλυτικότερα επιβλήθηκε φυλάκιση:
· Μέχρι 1 μήνα, σε (368), ποσοστό (28,7%)
· Από 1 μέχρι 3 μήνες, σε (312), ποσοστό (24,3%)
· Από 3 μέχρι 6 μήνες, σε (349), ποσοστό (27,2%)
· Από 6 μέχρι 12 μήνες, σε (134), ποσοστό (10,4%)
· Από 1 μέχρι 5 έτη, σε (120), ποσοστό (9,4%)
γ) κάθειρξη πρόσκαιρη, σε (1), ποσοστό (0,1%)
δ) ισόβια κάθειρξη, κανείς.
ε) Δεν δηλώθηκε επίσης η επιβληθείσα ποινή για (2).
Πηγή: Στατιστική της Δικαιοσύνης
11.- Παρεπόμενες ποινές
Από τον συνολικό αριθμό των (1.341) καταδικασθέντων, στους (123), ποσοστό (9,2%), πέραν των κυρίων ποινών επιβλήθηκαν και οι εξής παρεπόμενες:
· Πρόστιμο ή χρηματική ποινή, σε (116), ποσοστό (94,3%)
· Απέλαση, σε (2), ποσοστό (1,6%)
· Δήμευση της περιουσίας τους, σε (4), ποσοστό (3,3%) και
· Αποζημίωση, σε (1), ποσοστό (1%).
Πηγή: Στατιστική της Δικαιοσύνης
β) Σκοπός της μελέτης - έρευνας, εν όψει της έλευσης της νέας αντιπυρικής περιόδου, είναι να αποτελέσει ένα χρήσιμο εργαλείο για τον αρμόδιο για την εξιχνίαση των εγκλημάτων του εμπρησμού διωκτικό μηχανισμό του Πυροσβεστικού Σώματος - και όχι μόνον - τόσο για την βελτίωση της αποτελεσματικότητάς του, όσο και για τη λήψη από την Ηγεσία Π.Σ των κατάλληλων μέτρων αντεγκληματικής πολιτικής, χάρη της ασφάλειας του κοινωνικού συνόλου.
2.- Πληθυσμός της Μελέτης
Τα πληθυσμιακά και άλλα στοιχεία ελήφθησαν:
α) Από τις αρμόδιες Υπηρεσίες του Πυροσβεστικού Σώματος (Πληροφορική και Δ.Α.Ε.Ε / Γενικό Αρχείο Εμπρηστών) και αφορούν τα έτη 2000 μέχρι και 2009 και
β) Από την Εθνική Στατιστική Υπηρεσία Ελλάδας και ειδικότερα την Στατιστική της Δικαιοσύνης (Ποινική και Σωφρονιστική). Ο πληθυσμός αφορά συνολικά (1.341) καταδικασθέντες για τα αδικήματα του εμπρησμού δάσους (με πρόθεση και από αμέλεια ), το χρονικό διάστημα (2000 - 2007). Μετά το έτος 2007, δεν υπάρχουν σήμερα διαθέσιμα στοιχεία στην Στατιστική της Δικαιοσύνης.
3.- Μεταβλητές που εξετάσθηκαν
Η μελέτη - έρευνα εξέτασε μεταβλητές, που έχουν σχέση τόσο με τις δασικές πυρκαγιές, όπως αίτια, αριθμός, ζημιές κ.α., όσο και με τους καταδικασθέντες, όπως προσωπικά, γεωγραφικά, επαγγελματικά και μορφωτικά στοιχεία, ποινές και είδη αυτών κ.α.
ΙΙ.- ΑΝΑΛΥΣΗ ΕΥΡΗΜΑΤΩΝ
1.- Αριθμός δασικών πυρκαγιών
Στο χρονικό διάστημα από το έτος 2000 μέχρι και το έτος 2009 εκδηλώθηκαν στη χώρα μας συνολικά (314.564) πυρκαγιές (αστικές και δασικές).
Από τον ως άνω αριθμό πυρκαγιών, (110.846) πυρκαγιές, ποσοστό (35,2%), εκδηλώθηκαν σε δάση και δασικές εκτάσεις.
Πηγή: Στατιστική Π.Σ
2.- Αριθμός καμένων εκτάσεων
· Από το συνολικό αριθμό των (110.846) δασικών πυρκαγιών, που εκδηλώθηκαν στη χώρα μας το διάστημα (2000-2009), κάηκαν συνολικά (7.206.986) στρέμματα δασικής και χορτολιβαδικής έκτασης.
· Από τον ως άνω συνολικό αριθμό καμμένης έκτασης, (3.093.706) στρέμματα αφορούσαν δάση και δασικές εκτάσεις.
Πηγή: Στατιστική Π.Σ
3.- Αίτια δασικών πυρκαγιών
· Από τον συνολικό αριθμό των (110.846) δασικών πυρκαγιών διενεργήθηκε προανάκριση για εμπρησμό δάσους (με πρόθεση και από αμέλεια) σε (46.296) πυρκαγιές, ποσοστό (41,8%).
· Από τον συνολικό αριθμό των (110.846) πυρκαγιών σε δάση και δασικές εκτάσεις, τα αίτια που τις προκάλεσαν αναλύονται ως εξής:
α) Ο μέσος όρος των πυρκαγιών από άγνωστα αίτια ήταν (43.447), ποσοστό (44,04%).
β) Ο μέσος όρος των πυρκαγιών που οφείλονταν σε εμπρησμό από αμέλεια, ήταν (27.403), ποσοστό (27,8%).
γ) Ο μέσος όρος των πυρκαγιών που οφείλονταν σε εμπρησμό με πρόθεση, ήταν (18.893), ποσοστό (19,2%).
δ) Ο μέσος όρος των πυρκαγιών που οφείλονταν σε φυσικά αίτια, ήταν (8.422), ποσοστό (8,5%) και
ε) Ο μέσος όρος των πυρκαγιών που οφείλονταν σε τυχαία γεγονότα, ήταν (479), ποσοστό (0,5%).
Πηγή: Στατιστική Π.Σ
4.- Οι Νομοί με τις περισσότερες δασικές πυρκαγιές
· Αττικής, δασικές πυρκαγιές (6.960)
· Ηλείας, δασικές πυρκαγιές (3.618)
· Μεσσηνίας, δασικές πυρκαγιές (3.289)
· Ιωαννίνων, δασικές πυρκαγιές (2.731)
· Εύβοιας, δασικές πυρκαγιές (2.601)
· Αιτωλοακαρνανίας, δασικές πυρκαγιές (2.476)
· Αργολίδας, δασικές πυρκαγιές (2.365)
· Φθιώτιδας, δασικές πυρκαγιές (2.146)
· Κορινθίας, δασικές πυρκαγιές (2.104)
· Θεσσαλονίκης, δασικές πυρκαγιές (1.834)
Πηγή: Δ.Α.Ε.Ε / Π.Σ
5.- Αριθμός διαπραχθέντων αδικημάτων εμπρησμού δάσους
Το υπό έρευνα χρονικό διάστημα διαπράχθηκαν συνολικά (177) αδικήματα εμπρησμού δάσους. Από αυτά τα (11) ήταν κακουργήματα, (7) τετελεσμένα και (4) σε απόπειρα, ποσοστό (6,2%) και τα (166) ήταν πλημμελήματα, (164) τετελεσμένα και (2) σε απόπειρα, ποσοστό (93,8%).
Πηγή: Στατιστική της Δικαιοσύνης
6.- Γεωγραφικό διαμέρισμα τέλεσης των διαπραχθέντων αδικημάτων.
Τα (177) διαπραχθέντα αδικήματα εμπρησμού δάσους τελέσθηκαν στα ακόλουθα διαμερίσματα ως εξής:
· Αττική (57), ποσοστό (29,4%)
· Στερεά Ελλάδα - Εύβοια (26), ποσοστό (13,4%)
· Πελοπόννησος (32), ποσοστό (16,5%)
· Ιόνια νησιά (2), ποσοστό (1,1%)
· Ήπειρος (12), ποσοστό (6,2%)
· Θεσσαλία (23), ποσοστό (11,9%)
· Μακεδονία (26), ποσοστό (13,4%)
· Θράκη (9), ποσοστό (4,6%)
· Νησιά Αιγαίου (6), ποσοστό (3,1%)
· Κρήτη (1), ποσοστό (0,5%)
Πηγή: Στατιστική της Δικαιοσύνης
7.- Πυκνότητα οικισμού τέλεσης του αδικήματος
Τα αδικήματα του εμπρησμού δάσους τελέσθηκαν:
· Τα (38) σε οικισμό με πυκνότητα πληθυσμού άνω των 10.000 κατοίκων, ποσοστό (22,6%).
· Τα (32) σε οικισμό με πυκνότητα πληθυσμού από 2.000 μέχρι 10.000 κατοίκους, ποσοστό (19,1%).
· Τα (98) σε οικισμό με πυκνότητα πληθυσμού μέχρι 2.000 κατοίκους, ποσοστό (58,3%).
Πηγή: Στατιστική της Δικαιοσύνης
8.- Αριθμός καταδικασθέντων
· Από τις δικογραφίες που σχηματίσθηκαν για (46.296) δασικές πυρκαγιές και την παραπομπή στη Δικαιοσύνη των φερόμενων ,ως υπαιτίων για εμπρησμό δάσους (με πρόθεση και από αμέλεια), καταδικάσθηκαν για τα εν λόγω εγκλήματα συνολικά (1.341) εμπρηστές δάσους, ποσοστό (2,9%).
· Από τον ως άνω αριθμό καταδικασθέντων, οι (1.195) ήταν άνδρες, ποσοστό (89,1%) και οι (146) ήταν γυναίκες, ποσοστό (10,9%).
Πηγή: Στατιστική της Δικαιοσύνης
9.- Επιβληθείσες ποινές
Από τον συνολικό αριθμό των (1.341) καταδικασθέντων:
α) Ανεστάλη η εκτέλεση της ποινής, που επιβλήθηκε στους (920), ποσοστό (72,6%).
β) Μετετράπησαν σε χρηματικές οι επιβληθείσες ποινές για τους (341), ποσοστό (26,9%) και
γ) Άνευ μετατροπής ήταν οι επιβληθείσες ποινές για (6), ποσοστό (0,5%).
Πηγή: Στατιστική της Δικαιοσύνης
10.- Είδος επιβληθεισών ποινών
Από τον συνολικό αριθμό των (1.341) καταδικασθέντων επιβλήθηκαν, κατά είδος, οι εξής ποινές:
α) χρηματική ποινή, σε (7), ποσοστό (0,5%)
β) φυλάκιση, σε (1.283), ποσοστό (99,2%)
Αναλυτικότερα επιβλήθηκε φυλάκιση:
· Μέχρι 1 μήνα, σε (368), ποσοστό (28,7%)
· Από 1 μέχρι 3 μήνες, σε (312), ποσοστό (24,3%)
· Από 3 μέχρι 6 μήνες, σε (349), ποσοστό (27,2%)
· Από 6 μέχρι 12 μήνες, σε (134), ποσοστό (10,4%)
· Από 1 μέχρι 5 έτη, σε (120), ποσοστό (9,4%)
γ) κάθειρξη πρόσκαιρη, σε (1), ποσοστό (0,1%)
δ) ισόβια κάθειρξη, κανείς.
ε) Δεν δηλώθηκε επίσης η επιβληθείσα ποινή για (2).
Πηγή: Στατιστική της Δικαιοσύνης
11.- Παρεπόμενες ποινές
Από τον συνολικό αριθμό των (1.341) καταδικασθέντων, στους (123), ποσοστό (9,2%), πέραν των κυρίων ποινών επιβλήθηκαν και οι εξής παρεπόμενες:
· Πρόστιμο ή χρηματική ποινή, σε (116), ποσοστό (94,3%)
· Απέλαση, σε (2), ποσοστό (1,6%)
· Δήμευση της περιουσίας τους, σε (4), ποσοστό (3,3%) και
· Αποζημίωση, σε (1), ποσοστό (1%).
Πηγή: Στατιστική της Δικαιοσύνης
12.- Ανήλικοι καταδικασθέντες
Υποβλήθηκαν σε αναμορφωτικά ή θεραπευτικά μέτρα και σωφρονιστικό περιορισμό συνολικά (71) ανήλικοι, ποσοστό επί του συνόλου των καταδικασθέντων (5,3%). Από τον αριθμό αυτό των ανηλίκων, άρρενες ήταν οι (58), ποσοστό (81,7%) και (13) ήταν θήλεις, ποσοστό (18,3%). Αναλυτικότερα:
· Επίπληξη
Σε επίπληξη υποβλήθηκαν (17) ανήλικοι, ποσοστό (23,9%). Ηλικία μέχρι 12 ετών, είχαν οι (6) και από 13 μέχρι 17 ετών, είχαν ( 11).
· Επιμέλεια γονέων
Σε υπεύθυνη επιμέλεια γονέων υποβλήθηκαν (23) ανήλικοι, ποσοστό (32,4%). Από αυτούς (6) είχαν ηλικία μέχρι 12 ετών και ( 17) ανήλικοι είχαν ηλικία από 13 μέχρι 17 ετών.
· Επιμέλεια επιμελητών
Σε επιμέλεια επιμελητών υποβλήθηκαν (8) ανήλικοι, ποσοστό (11,3%). Από αυτούς (1) ανήλικος είχε ηλικία μέχρι 12 ετών και ( 7), είχαν ηλικία από 13 μέχρι 17 ετών.
. Περιορισμός σε Σωφρονιστικά Καταστήματα
Σε Αναμορφωτήρια δεν τοποθετήθηκε κανείς. Αντίθετα καταδικάσθηκαν (10) ανήλικοι σε περιορισμό εντός Σωφρονιστικού Καταστήματος, ποσοστό (14,1%). Από αυτούς (1) ήταν ηλικίας από 13 μέχρι 17 ετών και (9) ήταν ηλικίας από 18 μέχρι 20 ετών.
Πηγή: Στατιστική της Δικαιοσύνης
13.- Γεωγραφικό διαμέρισμα τέλεσης του εμπρησμού
Οι (1.341) συνολικά καταδικασθέντες για εμπρησμό δάσους (με πρόθεση και από αμέλεια) προκάλεσαν την δασική πυρκαγιά
στα ακόλουθα γεωγραφικά διαμερίσματα ως εξής:
· Περιφέρεια Πρωτεύουσας, οι (155), ποσοστό (11,6%)
· Λοιπή Στερεά Ελλάδα και Εύβοια, οι (203), ποσοστό (15,1%)
· Πελοπόννησο, οι (267), ποσοστό (19,9%)
· Ιόνια Νησιά, οι (34), ποσοστό (2,5%)
· Ήπειρο, οι (51), ποσοστό (3,8%)
· Θεσσαλία, οι (83), ποσοστό (6,2%)
· Μακεδονία, οι (300), ποσοστό (22,4%)
· Θράκη, οι (76), ποσοστό (5,7%)
· Νησιά Αιγαίου, οι (126), ποσοστό (9,4%)
· Κρήτη, οι (43), ποσοστό (3,2%)
· Εξωτερικό ή άγνωστο, οι (3), ποσοστό (0,2%)
Πηγή: Στατιστική της Δικαιοσύνης
14.- Μέγεθος οικισμού κατοικίας του εμπρηστή
Από τον αριθμό των (1.341) συνολικά καταδικασθέντων :
· Διέμεναν σε οικισμό 1.000 κατοίκων και άνω, οι (515), ποσοστό (38,4%)
· Διέμεναν σε οικισμό 1.000 κατοίκων και κάτω, οι (766), ποσοστό (57,1%)
· Διέμεναν στην αλλοδαπή, οι (57), ποσοστό (4,3%)
· Άγνωστο μέγεθος οικισμού είχαν οι (3), ποσοστό (0,2%).
Πηγή: Στατιστική της Δικαιοσύνης
15.- Μέγεθος οικισμού τέλεσης του εμπρησμού
Από τον αριθμό των (1.341) συνολικά καταδικασθέντων εμπρηστών:
· Τέλεσαν τον εμπρησμό δάσους σε οικισμό 1.000 κατοίκων και άνω, οι (357), ποσοστό (26,6%) · Τέλεσαν τον εμπρησμό δάσους σε οικισμό 1.000 κατοίκων και κάτω, οι (943), ποσοστό (70,3%)
· Τέλεσαν τον εμπρησμό σε δημόσια οδό ή άγνωστο τόπο, οι (41), ποσοστό (3,1%)
Πηγή: Στατιστική της Δικαιοσύνης
16.- Ηλικία των καταδικασθέντων
Από τον αριθμό των (1.341) συνολικά καταδικασθέντων η ηλικία τους ήταν η εξής:
· Από 14 μέχρι 18 ετών, ήταν οι (4), ποσοστό (0,3%)
· Από 19 μέχρι 21 ετών, ήταν οι (19), ποσοστό (1,5%)
· Από 22 μέχρι 24 ετών, ήταν οι (30), ποσοστό (2,3%)
· Από 25 μέχρι 29 ετών, ήταν οι (56), ποσοστό (4,4%)
· Από 30 μέχρι 34 ετών, ήταν οι (116), ποσοστό (9,1%)
· Από 35 μέχρι 44 ετών, ήταν οι (235), ποσοστό (18,3%)
· Από 45 μέχρι 59 ετών, ήταν οι (401), ποσοστό (31,3%)
· Από 60 ετών και άνω, ήταν οι (412), ποσοστό (32,1%)
· Άγνωστη ηλικία είχαν οι (10), ποσοστό (0,8%)
Πηγή: Στατιστική της Δικαιοσύνης
17.- Οικογενειακή κατάσταση των καταδικασθέντων
Από τον αριθμό των (1.341) συνολικά καταδικασθέντων:
· Άγαμοι, ήταν οι (365), ποσοστό (27,2%)
· Έγγαμοι με παιδιά, ήταν οι (1.003), ποσοστό (74,8%)
· Έγγαμοι χωρίς παιδιά, ήταν οι (20), ποσοστό (1,5%)
· Χήροι ή διαζευγμένοι, ήταν οι (20), ποσοστό (1,5%)
Πηγή: Στατιστική της Δικαιοσύνης
18.- Βαθμός εκπαίδευσης των καταδικασθέντων
Από τον αριθμό των (1.341) συνολικά καταδικασθέντων:
· Αγράμματοι, ήταν οι (30), ποσοστό (2,2%)
· Στοιχειώδους εκπαίδευσης, ήταν οι (1.035), ποσοστό (77,2%)
· Μέσης εκπαίδευσης, ήταν οι (245), ποσοστό (18,3%)
· Ανώτατης εκπαίδευσης, ήταν οι (27), ποσοστό (2%)
· Αγνώστου βαθμού εκπαίδευσης, ήταν οι (2), ποσοστό (0,2%)
Πηγή: Στατιστική της Δικαιοσύνης
19.- Θέση των καταδικασθέντων στο επάγγελμα
α) Εργαζόμενοι, ήταν οι (922), ποσοστό (68,8%). Αναλυτικότερα από αυτούς:
· Εργαζόμενοι για λογαριασμό τους, ήταν οι (530), ποσοστό (57,4%)
· Εργοδότες, ήταν οι (37), ποσοστό (4%)
· Εργάτες, ήταν οι (289), ποσοστό (31,3%)
· Υπάλληλοι, ήταν οι (57), ποσοστό (6,2%)
β)΄Ανευ επαγγέλματος, ήταν οι (419), ποσοστό (31,2%)
γ)΄Αγνωστο, ήταν το επάγγελμα για τους (9), ποσοστό (1%)
Πηγή: Στατιστική της Δικαιοσύνης
20.- Γενικές κατηγορίες επαγγελμάτων των καταδικασθέντων
Από τον αριθμό των (1.341) συνολικά καταδικασθέντων:
· Πρόσωπα ασκούντα επιστημονικά και ελεύθερα επαγγέλματα, τεχνικοί, βοηθοί αυτών κ.π.ε, ήταν οι (8), ποσοστό (0,6%)
. Διευθυντές και ανώτερα διοικητικά στελέχη, ήταν οι (4), ποσοστό (0,3%)
· Υπάλληλοι γραφείου κ. π. ε, ήταν οι (50), ποσοστό (3,7%)
· Έμποροι και πωλητές, ήταν οι (55), ποσοστό (4,1%)
· Πρόσωπα ασχολούμενα στη γεωργία, ζωοκομία, δασοκομία, αλιεία και θήρα, ήταν οι (445), ποσοστό (33,2%)
· Τεχνίτες και εργάτες (εκτός γεωργίας) και χειριστές μεταφορικών μέσων, ήταν οι (338), ποσοστό (25,2%)
· Ασχολούμενοι στην παροχή υπηρεσιών, ήταν οι (38), ποσοστό (2,8%)
· Πρόσωπα μη δυνάμενα να καταταγούν κατ΄ επάγγελμα, ήταν οι (16), ποσοστό (1,2%)
· Στις ΄Ενοπλες Δυνάμεις, ήταν οι (14), ποσοστό (1,1%)
· Δημοσιογράφοι, ήταν οι (11), ποσοστό (0,8%)
· Κληρικοί - Μοναχοί, ήταν οι (12), ποσοστό (0,9%)
· ΄Ανευ επαγγέλματος και συγκεκριμένα:
α) Οικιακά, σπουδαστές, εισοδηματίες, συνταξιούχοι, ήταν οι (343), ποσοστό (25,6%)
β) Μαθητές, ήταν οι (90), ποσοστό (6,7%)
Πηγή: Στατιστική της Δικαιοσύνης
21.- Υπότροποι εμπρηστές
Από τον αριθμό των (1.341) συνολικά καταδικασθέντων, υπότροποι καταδικασθέντες για εμπρησμό δάσους ήταν (332), ποσοστό (24,8%). Από αυτούς, οι (310) ήταν άνδρες, ποσοστό (93,4%) και οι (22) γυναίκες, ποσοστό (6,6%).
α) Από τους υπότροπους, καταδικάσθηκαν εκ νέου γιατί τέλεσαν εμπρησμό δάσους με πρόθεση μέσα σε (5) έτη από την πρώτη καταδίκη τους, ως εξής:
· Άπαξ (84), ποσοστό (35,6%)
· Δις (9), ποσοστό (3,8%)
· Τρις (3), ποσοστό (1,3%)
· Τετράκις (76), ποσοστό (32,2%)
· Πεντάκις (64), ποσοστό (27,1%)
β) Από τον συνολικό αριθμό υπότροπων, καταδικάσθηκαν εκ νέου γιατί τέλεσαν εμπρησμό δάσους με πρόθεση πέραν των (5) ετών από την πρώτη καταδίκη τους, ως εξής:
· Άπαξ (92), ποσοστό (41,1%)
· Δις (61), ποσοστό (27,2%)
· Τρις (34), ποσοστό (15,2%)
· Τετράκις (7), ποσοστό (3,1%)
· Πεντάκις (30), ποσοστό (13,4%)
γ) Οι (348) καταδικασθέντες, δεν κατέστη δυνατόν να εξακριβωθεί, αν ήταν υπότροποι.
Πηγή: Στατιστική της Δικαιοσύνης
22.- Κατάδικοι σε φυλακή
· Από τον συνολικό αριθμό των καταδικασθέντων για εμπρησμό δάσους, σε φυλακή ήταν έγκλειστοι, ποσοστό (1,9%).
· Από τον αριθμό των καταδικασθέντων συνολικά για τα εγκλήματα του εμπρησμού ( αστικού και δάσους ), που ήταν έγκλειστοι σε φυλακή, οι καταδικασμένοι για εμπρησμό δάσους καταλαμβάνουν, ποσοστό (9,9%) περίπου.
Πηγή: Στατιστική της Δικαιοσύνης.
23.- Αναλογία των αδικημάτων του εμπρησμού δάσους σε σχέση με τα κοινώς επικίνδυνα εγκλήματα.
Για τα κοινώς επικίνδυνα εγκλήματα καταδικάσθηκαν συνολικά στο υπό έρευνα διάστημα (27.663) άτομα. Οι καταδικασθέντες για τα αδικήματα του εμπρησμού δάσους (με πρόθεση και από αμέλεια) καταλαμβάνουν ποσοστό (4,9%) στον ανωτέρω αριθμό καταδικασθέντων για κ. ε. ε.
Πηγή: Στατιστική της Δικαιοσύνης
ΤΟ ΠΡΟΦΙΛ ΤΟΥ ΕΜΠΡΗΣΤΗ ΔΑΣΟΥΣ
· Άνδρας, ποσοστό (89,1%)
· Ελληνικής υπηκοότητας, ποσοστό (88,5%)
· Ενήλικας , ποσοστό (94,7%)
· Ηλικίας, στην πλειονότητα, κυρίως 60 ετών και άνω, ποσοστό(32,1%)
· Εγγαμος με παιδιά, ποσοστό (74,8%)
· Επίπεδο μόρφωσης στοιχειώδους εκπαίδευσης, ποσοστό (77,2%)
· Εργαζόμενος, ποσοστό (68,8%)
· Ειδικότερα, εργάζεται για λογαριασμό του, ποσοστό (57,4%)
· Το επάγγελμά του ανήκει, κυρίως στην Γενική Κατηγορία «Πρόσωπα ασχολούμενα στη γεωργία, ζωοκομία, δασοκομία, αλιεία και θήρα», ποσοστό (33,2%)
· Τέλεσε τον εμπρησμό δάσους κυρίως:
α) Μακεδονία, ποσοστό (22,4%)
β) Πελοπόννησο, ποσοστό (19,9%)
γ) Στερεά Ελλάδα και Εύβοια, ποσοστό (15,1%)
Τέλεσε τον εμπρησμό σε δάσος ή δασική έκταση πλησίον οικισμού με πληθυσμό 1.000 κατοίκων και κάτω, ποσοστό (70.3%)
Η κατοικία του είναι σε οικισμό με πληθυσμό 1.000 κατοίκους και κάτω, ποσοστό (57,1%).
Πηγή: Στατιστική της Δικαιοσύνης
ΙΙΙ.- ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΜΕΛΕΤΗΣ
1.- Το υπό μελέτη-έρευνα διάστημα (έτη 2000-2009), εκδηλώθηκαν συνολικά (314.564) πυρκαγιές ( αστικές και δασικές ).
2.- Ο μέσος όρος των δασικών πυρκαγιών είναι (11.085).
3.- Εκδηλώνονταν κατά μέσο όρο κάθε μέρα του έτους (30 ) περίπου δασικές πυρκαγιές.
4.- Κάθε ώρα εκδηλώνονταν κατά μέσο όρο (1,3) δασικές πυρκαγιές.
5.- Το έτος 2009, εκδηλώθηκαν οι λιγότερες δασικές πυρκαγιές ( 8.341 ) και το έτος 2001, οι περισσότερες (15.350).
6.- Το 2002, ήταν το έτος με τις λιγότερες καμένες δασικές εκτάσεις - από το έτος 1974 - (19.735) στρέμματα.
7.- Το 2007, ήταν το έτος με τις περισσότερες καμένες δασικές εκτάσεις, (1.481.921) στρέμματα και τις περισσότερες συνολικά καμένες εκτάσεις, (2.615.062) στέμματα, στην ιστορία του ελληνικού έθνους. Η καμένη δασική έκταση το ίδιο έτος, είναι ίση με το άθροισμα των καμένων εκτάσεων των υπολοίπων ετών του υπό μελέτη διαστήματος.
8.- Ο μέσος όρος των καμένων δασικών εκτάσεων είναι (309.371).
9.- Ανησυχητικό είναι το φαινόμενο της αυξητικής τάσης του ποσοστού των δασικών πυρκαγιών που δεν εξακριβώθηκε η αιτία πρόκλησής τους.
Το έτος 2001, είχαμε το μικρότερο ποσοστό (32,8%) και από το έτος αυτό, το ως άνω ποσοστό, αυξάνει κάθε έτος, με αποτέλεσμα το 2009 να φθάσει στο (85,4%).
10.- Ο μήνας Αύγουστος, με συχνότητα δασικών πυρκαγιών (352), καταλαμβάνει την 1η θέση στον πίνακα με τη συχνότητα εκδήλωσης των δασικών πυρκαγιών. Ακολουθούν οι μήνες, Ιούλιος (259), Ιούνιος (195), Σεπτέμβριος (159) κ.λ.π. Ο μήνας Δεκέμβριος, με συχνότητα (31) δασικές πυρκαγιές, παρουσιάζει την μικρότερη συχνότητα.
11.- Από ώρα 14:00 μέχρι 15:00 μέσα στο 24ωρο, έχουμε την μεγαλύτερη συχνότητα εκδήλωσης δασικών πυρκαγιών (183,3), ποσοστό (5,5%) και ακολουθεί το διάστημα από 15:00 μέχρι 16:00 (179,4), ποσοστό (5,2%), ενώ από ώρα 05:00 μέχρι 06:00 καθώς και από ώρα 06:00 μέχρι 07:00 έχουμε την μικρότερη συχνότητα με (9,9) πυρκαγιές, ποσοστό (2,01%) για καθένα από τα διαστήματα αυτά.
12.- Ο Νομός Αττικής, καταλαμβάνει την πρώτη (1) θέση στον πίνακα των Νομών με τις περισσότερες δασικές πυρκαγιές. Ακολουθούν οι Νομοί Ηλείας, Μεσσηνίας, Ιωαννίνων, Εύβοιας κ.λ π.
13.- Στην Αττική εκδηλώθηκε 2πλάσιος σχεδόν αριθμός δασικών πυρκαγιών, από αυτόν που εκδηλώθηκε στην Ηλεία, 2ου στην λίστα των Νομών με τις περισσότερες δασικές πυρκαγιές.
14.- Παρατηρείται μείωση του αριθμού των πυρκαγιών στις ανεξέλεγκτες χωματερές, με τον μικρότερο αριθμό πυρκαγιών (340), το έτος 2009. Ο μέσος όρος των πυρκαγιών, που εκδηλώθηκαν στις χωματερές, είναι (533).
15.- Ο μέσος όρος των καταδικασθέντων για εμπρησμό δάσους (με πρόθεση και από αμέλεια) είναι (134).
16.- Ανεστάλη η εκτέλεση της επιβληθείσας ποινής στους (7) περίπου από τους (10) καταδικασθέντες.
17.- Μετετράπη σε χρηματική η επιβληθείσα ποινή στους(3) περίπου από τους (10) καταδικασθέντες.
18.- Από τους κατηγορούμενους για εμπρησμό δάσους και τελικά καταδικασθέντες, μόνον ένας (1) κατηγορούμενος καταδικάσθηκε για εμπρησμό δάσους με πρόθεση και του επιβλήθηκε ποινή κάθειρξης (πρόσκαιρης).
19.- Από τους καταδικασθέντες, σε ποσοστό (99,2%) επιβλήθηκε ποινή φυλάκισης. Από αυτούς, μόνον σε ένα (1) από τους δέκα (10), επιβλήθηκε ποινή φυλάκισης από 1 μέχρι 5 έτη. Επίσης σε(1) περίπου από τους (10) καταδικασθέντες επιβλήθηκαν, πέραν των κυρίων ποινών, και παρεπόμενες.
20.- Είναι μύθος η αντίληψη της κοινωνίας, ότι «τις πυρκαγιές προκαλούν συνήθως άτομα με ψυχιατρικά προβλήματα». Τούτο γιατί κανείς ενήλικας άνω των 20 ετών, που καταδικάσθηκε για εμπρησμό δάσους, δεν υποβλήθηκε σε περιορισμό σε ψυχιατρικά καταστήματα.
21.- Παρατηρείται αύξηση του ποσοστού των ανήλικων καταδικασθέντων για εμπρησμό δάσους, από (3,96%) σε (5,3%).
22.- Ενώ στους αστικούς εμπρησμούς, οι καταδικασθέντες ανήλικοι είναι μόνον άρρενες, στους καταδικασθέντες ανήλικους για εμπρησμό δάσους είναι άρρενες, σε ποσοστό (81,7%) και θήλεις, σε ποσοστό (18,3%).
23.- Οι περισσότεροι από τους καταδικασθέντες, ποσοστό (22,4%), δηλ. (1) στους (5), τέλεσαν τον εμπρησμό δάσους στην Μακεδονία. Ακολουθεί η Πελοπόννησος, με ποσοστό (19,9%) και κατόπιν η Στερεά Ελλάδα και Εύβοια, με ποσοστό (15,1%) κ.λ.π. Οι λιγότεροι από τους καταδικασθέντες, ποσοστό (2,5%), τέλεσαν τον εμπρησμό δάσους στα Ιόνια Νησιά.
24.- Οι περισσότεροι από τους καταδικασθέντες, ποσοστό (60,6%), είχαν ηλικία από 45 ετών και άνω, ενώ από 13 μέχρι 44 ετών, είχε ηλικία το (34,3%).
25.- Έγγαμοι με παιδιά ή χωρίς παιδιά, ήταν συνολικά το (76,3%) . Από αυτούς το (74,8%) είχαν παιδιά.
26.- Από τους (10) καταδικασθέντες οι (8), ήταν αγράμματοι και στοιχειώδους εκπαίδευσης ( πολύ χαμηλό μορφωτικό επίπεδο ). Οι (7 ) από αυτούς, ήταν στοιχειώδους εκπαίδευσης και (1) αγράμματος.
27.- Επτά (7) περίπου στους (10) καταδικασθέντες, ήταν εργαζόμενοι και μάλιστα οι περισσότεροι από αυτούς εργάζονταν για λογαριασμό τους, ποσοστό (57,4%). Ειδικότερα, ήταν πρόσωπα ασχολούμενα στη γεωργία, ζωοκομία, δασοκομία, αλιεία και θήρα, ποσοστό (33,2%) των εργαζομένων.
28.- Μειώθηκε το ποσοστό των καταδικασθέντων, ως υπότροπων πρόκλησης εμπρησμού δάσους από (29,8%) σε (24,8%). Έτσι λοιπόν από τους καταδικασθέντες, (1) περίπου στους (4), ήταν υπότροπος. Μάλιστα οι υπότροποι προκάλεσαν εκ νέου εμπρησμό μία, δύο, τρεις, τέσσερις ακόμη και πέντε φορές είτε εντός 5 ετών από την πρώτη καταδίκη τους, είτε σε διάστημα πέραν των 5 ετών μετά την πρώτη καταδίκη τους.
29.- Ο μέσος όρος των καταδικασθέντων για εμπρησμό δάσους, που ήταν έγκλειστοι σε φυλακή είναι, (3,4). Το 2005, είναι το έτος που βρέθηκαν σε φυλακή οι περισσότεροι κατάδικοι(5) για εμπρησμό δάσους, και το 2002,οι λιγότεροι(2).
ΙV.- ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ
1.- Από το συνολικό αριθμό των ( 314.564 ) πυρκαγιών, που εκδηλώθηκαν στη χώρα το υπό έρευνα διάστημα, οι δασικές πυρκαγιές ήταν (110.846 ), ποσοστό (35.2%).
Από τις (3) πυρκαγιές που εκδηλώθηκαν, περίπου οι (2) ήταν αστικές και (1) δασική.
2.- Το ποσοστό των δασικών πυρκαγιών, των οποίων δεν εξακριβώθηκε η αιτία πρόκλησής τους, είναι κατά μέσο όρο (44,04%).
Από τις (5) δασικές πυρκαγιές δεν εξακριβώθηκε η αιτία στις (2,5) περίπου.
3.- Από τον συνολικό αριθμό των δασικών πυρκαγιών, που εκδηλώθηκαν στη χώρα, διενεργήθηκε προανάκριση για εμπρησμό δάσους (με πρόθεση και από αμέλεια) σε (46.296) πυρκαγιές, ποσοστό (41,8%) και οι υπαίτιοι για την πρόκλησή τους παραπέμφθηκαν στη Δικαιοσύνη.
Διενεργήθηκε προανάκριση στις (2) από τις (5) πυρκαγιές, που εκδηλώθηκαν σε δάση και
δασικές εκτάσεις.
4.- Από τον αριθμό των δασικών πυρκαγιών, που διενεργήθηκε προανάκριση και την παραπομπή στη Δικαιοσύνη, όσων από τους υπαίτιους αυτών κρίθηκαν ένοχοι για τα αδικήματα του εμπρησμού δάσους ( με πρόθεση και από αμέλεια ), καταδικάσθηκαν οι (1.341), ποσοστό (2,9%).
Από τους (35) φερόμενους, ως κατηγορούμενους για εμπρησμό δάσους, καταδικάσθηκε (1) περίπου.
5.- Από τους ( 1.341 ) καταδικασθέντες για εμπρησμό δάσους (με πρόθεση και από αμέλεια), μόνον σε (1) επιβλήθηκε ποινή πρόσκαιρης κάθειρξης, ποσοστό (0,1%) περίπου, ενώ σε κανένα (0) δεν επιβλήθηκε ποινή ισόβιας κάθειρξης.
Από τους καταδικασθέντες για εμπρησμό δάσους, η κακουργηματική ποινή της πρόσκαιρης κάθειρξης επιβλήθηκε μόνον σε (1) κατηγορούμενο.
6.- Από τον αριθμό που συνολικά καταδικάσθηκαν για εμπρησμό (αστικό και δάσους) και ήταν έγκλειστοι σε φυλακή:
α) ποσοστό (9,9%), ήταν κατάδικοι για εμπρησμό δάσους και
β) ποσοστό ( 90,1%), ήταν κατάδικοι για εμπρησμό αστικό.
Στους (10) καταδικασθέντες για εμπρησμό και έγκλειστους σε φυλακή, οι (9) κατάδικοι, ήταν για εμπρησμό αστικό και (1) κατάδικος, ήταν για εμπρησμό δάσους.
7.- Από τον αριθμό των (1.341 ) καταδικασθέντων για εμπρησμό δάσους, ποσοστό (1,9%) ήταν έγκλειστοι σε φυλακή.
Στους (100) καταδικασθέντες για εμπρησμό δάσους, οι (2) περίπου ήταν έγκλειστοι σε φυλακή.
V.- ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ
Από τα αποτελέσματα της μελέτης - έρευνας και τα εξαγόμενα συμπεράσματα καταδεικνύονται τα ακόλουθα στοιχεία, τα οποία ωστόσο έχουν σοβαρές συνέπειες σε πολλά επίπεδα:
1).- Διαπιστώθηκε πολύ μεγάλη απόκλιση μεταξύ του εξαιρετικά μεγάλου αριθμού δασικών πυρκαγιών, που εκδηλώθηκαν στη χώρα το υπό έρευνα διάστημα και του ελάχιστου αριθμού κατηγορουμένων, που καταδικάσθηκαν για εμπρησμό δάσους (με πρόθεση και από αμέλεια).
2).- Διαπιστώθηκε, σε ανησυχητικό βαθμό, αυξητική τάση των δασικών πυρκαγιών, των οποίων δεν εξακριβώθηκε η αιτία πρόκλησής τους. Μάλιστα το έτος 2009, το ποσοστό αυτό έφτασε στο ( 85,4%). Όσο μεγαλύτερο είναι το ποσοστό των δασικών πυρκαγιών, των οποίων δεν εξακριβώνεται η αιτία πρόκλησής τους, τόσο λιγότεροι παραπέμπονται στη Δικαιοσύνη, για να δικασθούν ως υπαίτιοι αυτών, αφού οι σχετικές δικογραφίες τίθενται στο Αρχείο Αγνώστων Δραστών.
3).- Διαπιστώθηκε, ότι το σύνολο σχεδόν των καταδικασθέντων, πλην ενός (1), τιμωρήθηκε για πλημμεληματικού χαρακτήρα πράξεις εμπρησμού δάσους. Ακόμη όμως και σε αυτούς, είτε ανεστάλη η επιβληθείσα ποινή είτε μετετράπη σε χρηματική.
ΑΙΤΙΑ
Τα ανωτέρω ανησυχητικά φαινόμενα, που θα πρέπει να προβληματίσουν έντονα και άμεσα τους αρμόδιους, οφείλονται αποκλειστικά και μόνον στην έλλειψη αποτελεσματικής λειτουργίας σε επαρκή βαθμό του αρμόδιου για την εξιχνίαση των εμπρησμών διωκτικού μηχανισμού .
Έτσι λοιπόν, υπάρχει ελλιπής απονομή Δικαιοσύνης γιατί:
· Οι υπαίτιοι στην πλειονότητά τους δεν αποκαλύπτονται, δεν συλλαμβάνονται και δεν παραπέμπονται στην Δικαιοσύνη για να δικασθούν και έτσι, αφενός μεν δεν εκπληρώνεται η αξίωση της πολιτείας για την ποινική τους αντιμετώπιση, αφετέρου δε, δεν αποκαθίσταται το περί δικαίου αίσθημα των ζημιωθέντων και όχι μόνον.
· Δεν στοιχειοθετήθηκε επαρκώς η κατηγορία, αυτών που παραπέμφθηκαν, να δικασθούν για τα αδικήματα του εμπρησμού δάσους κι έτσι οι περισσότεροι εξ αυτών αθωώθηκαν ή σε όποιους καταδικάσθηκαν, επιβλήθηκαν «ήπιες ποινές », αφού οι πράξεις τους χαρακτηρίσθηκαν, ως πλημμελήματα. Και για το πρόβλημα αυτό, την ευθύνη φέρει ο αρμόδιος για την εξιχνίαση των εμπρησμών στα δάση διωκτικός μηχανισμός. Η ευθύνη, κατά την προσωπική μου εκτίμηση, συνίσταται προφανώς στην πλημμελή συλλογή των αποδεικτικών στοιχείων.
1).- Διαπιστώθηκε πολύ μεγάλη απόκλιση μεταξύ του εξαιρετικά μεγάλου αριθμού δασικών πυρκαγιών, που εκδηλώθηκαν στη χώρα το υπό έρευνα διάστημα και του ελάχιστου αριθμού κατηγορουμένων, που καταδικάσθηκαν για εμπρησμό δάσους (με πρόθεση και από αμέλεια).
2).- Διαπιστώθηκε, σε ανησυχητικό βαθμό, αυξητική τάση των δασικών πυρκαγιών, των οποίων δεν εξακριβώθηκε η αιτία πρόκλησής τους. Μάλιστα το έτος 2009, το ποσοστό αυτό έφτασε στο ( 85,4%). Όσο μεγαλύτερο είναι το ποσοστό των δασικών πυρκαγιών, των οποίων δεν εξακριβώνεται η αιτία πρόκλησής τους, τόσο λιγότεροι παραπέμπονται στη Δικαιοσύνη, για να δικασθούν ως υπαίτιοι αυτών, αφού οι σχετικές δικογραφίες τίθενται στο Αρχείο Αγνώστων Δραστών.
3).- Διαπιστώθηκε, ότι το σύνολο σχεδόν των καταδικασθέντων, πλην ενός (1), τιμωρήθηκε για πλημμεληματικού χαρακτήρα πράξεις εμπρησμού δάσους. Ακόμη όμως και σε αυτούς, είτε ανεστάλη η επιβληθείσα ποινή είτε μετετράπη σε χρηματική.
ΑΙΤΙΑ
Τα ανωτέρω ανησυχητικά φαινόμενα, που θα πρέπει να προβληματίσουν έντονα και άμεσα τους αρμόδιους, οφείλονται αποκλειστικά και μόνον στην έλλειψη αποτελεσματικής λειτουργίας σε επαρκή βαθμό του αρμόδιου για την εξιχνίαση των εμπρησμών διωκτικού μηχανισμού .
Έτσι λοιπόν, υπάρχει ελλιπής απονομή Δικαιοσύνης γιατί:
· Οι υπαίτιοι στην πλειονότητά τους δεν αποκαλύπτονται, δεν συλλαμβάνονται και δεν παραπέμπονται στην Δικαιοσύνη για να δικασθούν και έτσι, αφενός μεν δεν εκπληρώνεται η αξίωση της πολιτείας για την ποινική τους αντιμετώπιση, αφετέρου δε, δεν αποκαθίσταται το περί δικαίου αίσθημα των ζημιωθέντων και όχι μόνον.
· Δεν στοιχειοθετήθηκε επαρκώς η κατηγορία, αυτών που παραπέμφθηκαν, να δικασθούν για τα αδικήματα του εμπρησμού δάσους κι έτσι οι περισσότεροι εξ αυτών αθωώθηκαν ή σε όποιους καταδικάσθηκαν, επιβλήθηκαν «ήπιες ποινές », αφού οι πράξεις τους χαρακτηρίσθηκαν, ως πλημμελήματα. Και για το πρόβλημα αυτό, την ευθύνη φέρει ο αρμόδιος για την εξιχνίαση των εμπρησμών στα δάση διωκτικός μηχανισμός. Η ευθύνη, κατά την προσωπική μου εκτίμηση, συνίσταται προφανώς στην πλημμελή συλλογή των αποδεικτικών στοιχείων.
VI.- ΓΕΝΙΚΟ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ
Από τα στοιχεία ανάλυσης και τα αποτελέσματα της μελέτης - έρευνας καταδεικνύεται προφανώς έλλειμμα ικανοποιητικής και αποτελεσματικής λειτουργίας του διωκτικού μηχανισμού να πατάξει σε ένα ικανοποιητικό βαθμό την σχετική με τα αδικήματα του εμπρησμού δάσους εγκληματικότητα.
Το γεγονός αυτό φυσικά έχει επιπτώσεις και δυσμενείς για το κοινωνικό σύνολο έννομες και άλλες συνέπειες, όπως την αύξηση της σχετικής με τους εμπρησμούς εγκληματικότητα, την αύξηση του αισθήματος ανασφάλειας των πολιτών, την ελλιπή απονομή της δικαιοσύνης στους υπαίτιους των εμπρησμών, την αύξηση της απειλής των προστατευόμενων από τα εγκλήματα του εμπρησμού δάσους ατομικών και κοινωνικών αγαθών, όπως της ζωής, της περιουσίας, του δασικού - και όχι μόνον - περιβάλλοντος κ.α.
Αιτία του προβλήματος
Τα κυριότερα αίτια της προαναφερόμενης δυσλειτουργίας του αρμόδιου διωκτικού μηχανισμού είναι ενδεικτικά τα εξής:
α) Η έλλειψη συνεχούς και εξειδικευμένης εκπαίδευσης του προσωπικού.
β) Η ευκαιριακή απασχόληση του προσωπικού με το ανακριτικό έργο και η έλλειψη σχετικής με το έργο αυτό εμπειρίας
γ) Η δομή, οργάνωση και ο τρόπος λειτουργίας του διωκτικού μηχανισμού.
δ) Η έλλειψη της απαραίτητης υλικοτεχνικής υποδομής και μέσων.
ε) Ο μη διαχωρισμός του καθαρά επιχειρησιακού έργου, που επιτελεί το πυροσβεστικό προσωπικό, από το ανακριτικό έργο.
στ) Η σε μόνιμη βάση ελλιπής στελέχωση του διωκτικού μηχανισμού.
ζ) Η υποτίμηση και παραμέληση από τις περισσότερες Ηγεσίες του Πυροσβεστικού Σώματος, του τόσο σημαντικού και σπουδαίου ρόλου του διωκτικού μηχανισμού εξιχνίασης των εμπρησμών και τη θετική συμβολή του στην πάταξη της σχετικής με τα εγκλήματα του εμπρησμού δάσους - και του αστικού εμπρησμού - εγκληματικότητας καθώς και η έλλειψη ανάλογου ενδιαφέροντος για την ποιοτική αναβάθμισή του.
α) Η έλλειψη συνεχούς και εξειδικευμένης εκπαίδευσης του προσωπικού.
β) Η ευκαιριακή απασχόληση του προσωπικού με το ανακριτικό έργο και η έλλειψη σχετικής με το έργο αυτό εμπειρίας
γ) Η δομή, οργάνωση και ο τρόπος λειτουργίας του διωκτικού μηχανισμού.
δ) Η έλλειψη της απαραίτητης υλικοτεχνικής υποδομής και μέσων.
ε) Ο μη διαχωρισμός του καθαρά επιχειρησιακού έργου, που επιτελεί το πυροσβεστικό προσωπικό, από το ανακριτικό έργο.
στ) Η σε μόνιμη βάση ελλιπής στελέχωση του διωκτικού μηχανισμού.
ζ) Η υποτίμηση και παραμέληση από τις περισσότερες Ηγεσίες του Πυροσβεστικού Σώματος, του τόσο σημαντικού και σπουδαίου ρόλου του διωκτικού μηχανισμού εξιχνίασης των εμπρησμών και τη θετική συμβολή του στην πάταξη της σχετικής με τα εγκλήματα του εμπρησμού δάσους - και του αστικού εμπρησμού - εγκληματικότητας καθώς και η έλλειψη ανάλογου ενδιαφέροντος για την ποιοτική αναβάθμισή του.
VII.- ΣΥΣΤΑΣΕΙΣ - ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ
Τα τελευταία χρόνια, παρατηρείται και στη χώρα μας μία ευρύτερη μετεξέλιξη της εγκληματικότητας προς την κατεύθυνση του οργανωμένου εγκλήματος, το οποίο βρίσκεται σε ανοδική πορεία, τόσο από πλευράς έκτασης όσο και σοβαρότητας. Οργανωμένη και μη εγκληματικότητα αποτελούν σοβαρότατο πρόβλημα, γιατί αποτελούν απειλή για την ειρήνη, την οικονομική ευημερία και την κοινωνική συμβίωση, συνοχή και πρόοδο και κλονίζουν την κοινωνική ασφάλεια, αφού δημιουργούν κλίμα ανασφάλειας στην πλειοψηφία του πληθυσμού. Για την εμπέδωση της ασφάλειας των πολιτών προτείνονται να ληφθούν άμεσα - γιατί ήδη είναι αργά - μέτρα αντεγκληματικής πολιτικής, που θα στοχεύουν στην βελτίωση της αποτελεσματικότητας και της επιχειρησιακής ικανότητας του αρμόδιου για την πρόληψη και την καταστολή των εγκλημάτων εμπρησμού δάσους - και φυσικά και του αστικού εμπρησμού - διωκτικού μηχανισμού.
Αποτελεσματικός και επιχειρησιακά ικανός διωκτικός μηχανισμός σημαίνει:
1.- Πρόληψη των εμπρησμών σε δάση και δασικές εκτάσεις.
2.- Εξιχνίαση των εμπρησμών σε δάση και δασικές εκτάσεις.
3.- Ανακάλυψη και σύλληψη των εμπρηστών και την παραπομπή τους στη Δικαιοσύνη.
4.- Εμπέδωση του αισθήματος ασφάλειας των πολιτών.
5.- Προστασία του δασικού περιβάλλοντος και όχι μόνον.
6.- Μείωση στο ελάχιστο δυνατό επίπεδο του αριθμού των δασικών πυρκαγιών και των καμένων δασικών εκτάσεων.
Το τελευταίο, είναι εξαιρετικά σημαντικό, γιατί, ως γνωστόν, οι δασικές πυρκαγιές, πέραν των όποιων άλλων καταστροφικών αποτελεσμάτων, έχουν και κοινωνικές, οικονομικές, πολιτιστικές και περιβαλλοντικές επιπτώσεις στην κοινωνία μας. Συγκεκριμένα για τις τελευταίες επιπτώσεις, σύμφωνα με πρόσφατη επιστημονική ανακοίνωση στις Η.Π.Α, διατυπώθηκε το συμπέρασμα, ότι οι πυρκαγιές με τον καπνό που παράγουν, επιταχύνουν τη διαδικασία της κλιματικής αλλαγής, η οποία με τη σειρά της συμβάλλει στην κλιμάκωσή τους, στη συχνότητα τους και επιτείνει την καταστροφικότητά τους.
Το στοιχείο, με βάση το οποίο κρίνεται αντικειμενικά ο βαθμός αποτελεσματικότητας και επιχειρησιακής ικανότητας ενός διωκτικού μηχανισμού εξιχνίασης των εμπρησμών - και γενικά όλων των εγκλημάτων - είναι το ποσοστό των ανεξιχνίαστων εγκλημάτων, δηλαδή, εν προκειμένω, το ποσοστό των δασικών πυρκαγιών, των οποίων δεν εξακριβώθηκε η αιτία πρόκλησής τους. Όσο μικρότερο είναι το εν λόγω ποσοστό, τόσο πιο αποτελεσματικός θεωρείται ο συγκεκριμένος διωκτικός μηχανισμός.
Προς την κατεύθυνση αυτή, δηλαδή τη λειτουργία ενός αποτελεσματικού και επιχειρησιακά ικανού διωκτικού μηχανισμού εξιχνίασης των εμπρησμών, συνιστώνται - προτείνονται ενδεικτικά τα ακόλουθα σημαντικά θεσμικά και άλλα μέτρα καθώς επίσης πρέπει να αναληφθούν μια σειρά σημαντικές νομοθετικές πρωτοβουλίες:
1- Αναδιοργάνωση και εκσυγχρονισμός του διωκτικού μηχανισμού. Ειδικότερα επιβάλλεται:
α) Η αναμόρφωση της δομής και λειτουργίας του.
β) Εκσυγχρονισμός της υλικοτεχνικής υποδομής και μέσων του μηχανισμού αυτού
γ) Δια βίου εκπαίδευση και συνεχή εξειδίκευση του προσωπικού
δ)Διαχωρισμός του ανακριτικού έργου από το καθαρά επιχειρησιακό έργο.
2.- Η επικήρυξη των εμπρηστών, ως προληπτικό μέτρο αποτροπής δασικών πυρκαγιών, πριν την έναρξη κάθε αντιπυρικής περιόδου, και για ολόκληρο το διάστημά της και όχι όταν ήδη βρισκόμαστε ενώπιον δασικής καταστροφής.
3.- Αναμόρφωση των σχετικών με τα εγκλήματα του εμπρησμού δάσους διατάξεων του Ποινικού Κώδικα, όπως αυστηρότερες ποινές στους εμπρηστές, αλλά και ορισμένων διατάξεων του Κώδικα Ποινικής Δικονομίας.
4.- Αναμόρφωση διατάξεων του Δασικού Κώδικα, όπως αυστηρότερες ποινές στους καταπατητές δασών και δασικών εκτάσεων.
5.- Η σύνταξη άμεσα Δασολογίου και Δασικών Χαρτών.
6.- Προώθηση νομοθετικής ρύθμισης για την ελεγχόμενη καύση από τους κτηνοτρόφους για την βελτίωση βοσκοτόπων.
7.- Κλείσιμο άμεσα όλων των παράνομων και ανεξέλεγκτων χωματερών και προώθηση αυστηρότερων κυρώσεων στους τοπικούς άρχοντες για τη λειτουργία τους καθώς και για τη μη λήψη όλων των προτεινομένων από τα αρμόδια όργανα προληπτικών και κατασταλτικών μέτρων και μέσων πυροπροστασίας των χωματερών, που λειτουργούν νόμιμα. Οι χωματερές ενοχοποιούνται για μεγάλο αριθμό δασικών πυρκαγιών και μεγάλες καταστροφές, γιατί είναι « εν δυνάμει εμπρηστικές βόμβες » κι αν υπάρξουν οι κατάλληλες κλιματικές συνθήκες, όπως π.χ. ισχυροί άνεμοι, μπορούν να μεταδώσουν δια μεταφοράς πολύ εύκολα την πυρκαγιά σε γειτνιάζοντα δάση και δασικές εκτάσεις.
8.- Θεσμοθέτηση μόνιμης Επιστημονικής Επιτροπής, με τη συμμετοχή ειδικών επιστημόνων, ως συμβουλευτικό όργανο, για την πρόταση των απαραίτητων μέτρων αντεγκληματικής πολιτικής για την πάταξη της εγκληματικότητας των εμπρησμών.
9.- Ευαισθητοποίηση των πολιτών με τη δημιουργία ειδικού προγράμματος πρόληψης των εμπρησμών και ειδικής αγωγής. Σε αυτό θα περιλαμβάνονται:
α) Η καθιέρωση μόνιμων ενημερωτικών για το κοινό εκπομπών στα Μ.Μ.Ε.
β) Ομιλίες σε διάφορες ευαίσθητες κοινωνικές ομάδες και τις μαθητικές και σπουδαστικής κοινότητας για θέματα πρόληψης και αντιμετώπισης των δασικών πυρκαγιών και την ευαισθητοποίηση αυτών για την αγάπη τους στο δάσος και άλλες αρχές και αξίες, όπως ο εθελοντισμός κ.α.
γ) Η δημιουργία μιας « θερμής τηλεφωνικής γραμμής », διαφορετικής από το (199) ελεύθερης στο κοινό όλο το 24ωρο, που θα δέχεται πληροφορίες για τους εμπρησμούς και θα αναγγέλλονται θετικές πληροφορίες για την ανακάλυψη και σύλληψη των εμπρηστών.
δ) Δημοσιεύσεις και ανακοινώσεις στα Μ.Μ.Ε, για θέματα αναζήτησης εμπρηστών καθώς και για περιπτώσεις συλλήψεων εμπρηστών, κατά παρέκκλιση των διατάξεων περί προσωπικών δεδομένων.
10.- Πρόβλεψη και επιβολή αυστηρότερων διοικητικών προστίμων στους κατηγορούμενους για εμπρησμό δάσους, σύμφωνα με το άρθρο 26 του Ν. 2800/2000.
11.- Αναθεώρηση των σχετικών με τη λήψη προληπτικών μέτρων σε χώρους πλησίον δασών και δασικών εκτάσεων πυροσβεστικών διατάξεων και πρόβλεψη αυστηρότερων ποινών στους παραβάτες αυτών.
12.- Το Υπουργείο Εθνικής Άμυνας, να καθιερώσει συνθήκες διαβίωσης προσωπικού των Ε.Δ. σε ευαίσθητες πυρόπληκτες δασικές περιοχές κατά τους θερινούς μήνες και ανάπτυξη σε αυτές εντατικές και μόνιμες περιπολίες.
13.- Το μέτρο της νομιμοποίησης των «αυθαιρέτων» από την εκάστοτε κυβέρνηση της χώρας, με σκοπό την εισροή εσόδων στα κρατικά ταμεία, είναι κατ΄ αρχήν παράνομη και συγχρόνως άκρως επικίνδυνη για την προστασία του δασικού μας πλούτου πολιτική απόφαση. Τούτο γιατί, ενεργώντας ως ηθικός αυτουργός, ενθαρρύνει , ωθεί και με πρόθεση προκαλεί στους πολίτες την απόφαση της διάπραξης εμπρησμών σε δάση και δασικές εκτάσεις, με σκοπό την καταπάτηση εκτάσεων και την κατασκευή σε αυτές αυθαίρετων κτισμάτων, αφού θα προσδοκούν να τα νομιμοποιήσουν στο μέλλον με πολιτική απόφαση.-
